Triatlon ve Ironman

Triatlon ve Ironman

ironman-bikesÖnce biraz tarih… Bu sporun tarihini inceleyenlerce 1974 gerçek ortaya çıkış yılı olarak kabul ediliyor. Tarih kayıtlarında bu yıldan önce tam olarak triatlon denemese de benzer bazı etkinliklere rastlanmış. 1902, 1920, 1921, 1945 ve 1960 yıllarında benzer etkinliklere dair izler var ancak ilk olarak 1974 yılında 25 Eylül’de San Diego’da Don Shanahan ve Jack Johnstone’un önderliğinde San Diego Track Club tarafından Mission Bay Triathlon adıyla bir yarış düzenleniyor. 46 kişi katılıyor. Bu yarış halen koşulmakta ve mesafeleri 500 m yüzme, 15 km bisiklet ve 5 km koşu şeklinde. Ertesi sene 25 Haziran’da bu sefer Coronado’da Coronado Optimists Sports Fiesta Triathlon adıyla bir yarış düzenleniyor. Bu yarış yıllık olarak en uzun süre tekrarlanan yarış ünvanına da sahip. Asıl bomba 1978 yılında geliyor. Mid-Pacific Road Runners üyeleri ve Waikiki Swim Club üyeleri arasında koşucular mı yoksa yüzücüler mi daha fittir tartışması başlıyor. Donanmada asker olan John Collins, Eddy Merckx’in o güne kadar ölçülmüş en yüksek maksimum oksijen taşıma kapasitesine sahip olduğunu, belki de en fit olanın bisikletçiler olduğunu ortaya atmasıyla alevlenen tartışmanın bu üç sporun içinde olduğu çok uzun bir müsabaka ile çözülebileceğine karar veriyorlar. O sıralar Hawai’de düzenlenmekte olan üç yarışı; 2.4 kilometrelik Waikiki Roughwater yüzme yarışını, 185 kilometrelik Around-Oahu bisiklet yarışını ve Honolulu maratonunu, birleştirip bir yarış tasarlıyorlar. Ama aralarında daha önce Around-Oahu bisiklet yarışına katılan olmadığından o yarışın aslında iki güne yayıldığını bilmiyorlar. Yarışı tasarlayanlardan Collins “bu yarışı ilk bitiren kim olursa ona Ironman (demir adam)” diyelim diyor. Yarışa 15 kişi başlıyor ve 12’si yarışı tamamlıyor. Gordon Haller 11 saat 46 dakika ve 58 saniyede yarışı tamamlayarak ilk Ironman unvanını alıyor.

triatlon yüzmeTriatlon deyince herkesin aklına bir şeyler geliyor ama konuyu netleştirmek adına sıfırdan başlayalım. Triatlon yüzme, bisiklet ve koşudan oluşan çoklu bir spordur. Yarışlar bu sırada koşulur ve sporlar arasındaki geçiş süreleri de yarışa dâhildir. Ancak triatlon deyince akla standart mesafeler gelmez. Dünyada çok farklı uzunluklarda triatlonlar düzenlenmektedir. En ünlülerinden birkaç örnek vermek gerekirse: Alcatraz’dan Kaçış Triatlonu: 1.5 mil yüzme, 18 mil bisiklet ve 8 mil koşu; Aurlandsfjellet Xtreme Triatlon: 1900 metre yüzme, 94 km bisiklet, 20 km koşu; Abu Dhabi Triathlon: 3 km yüzme, 200 km bisiklet, 20 km koşu.
ironman-logoGörüldüğü gibi değişik mesafelerde yarış düzenlemek mümkün. Ancak bu çeşitlilik içinde standartlar da oluşmamış değil. Özellikle 2000 yılında triatlonun olimpik bir spor olarak kabul edilmesiyle olimpik mesafe standardı oluşmuş. Ardından daha kısa yarışlar için sprint denilen ve olimpik mesafenin yarısı olan bir standart daha belirlenmiş. Hawai’de 1978’de düzenlenen yarış günümüze kadar düzenlenmeye devam etmiş ve Ironman markasına kavuşmuş. Aşağıdaki tabloda standartlaşmış bazı mesafeleri görebilirsiniz.

Ad Yüzme Bisiklet Koşu Açıklama
Süper Sprint 400 m 10 km 2.5 km
Sprint 750 m 20 km 5 km Havuzda düzenlendiğinde yüzme 400 veya 500 m olabilir
Olimpik 1500 m 40 km 10 km “Uluslararası mesafe”, “standart mesafe” veya “kısa mesafe” olarak da anılır
ITU-Uzun mesafe (O2) 3000 m 80 km 20 km Olimpik mesafenin tam iki katı, “double olympic”
Yarı 1930 m 90 km 21.095 km “Orta mesafe”, “yarı ironman” veya “70.3” olarak da anılır
ITU-Uzun mesafe (O3) 4000 m 120 km 30 km Olimpik mesafenin üç katı, “triple olympic”
Tam 3860 m 180 km 42.2 km “Uzun mesafe” ve “Ironman mesafesi” olarak da anılır

Tabloda da görüleceği gibi isimlendirme halen tam olarak oturmuş değil. Örneğin ITU Uzun Mesafe adıyla anılan yarış ile “orta mesafe triatlon” denilen yarış bazen karıştırılıyor. Ya da bazen yarı ironman mesafesine uzun mesafe triatlon, tam olana da ultra mesafe triatlon denildiği olabiliyor. Bu nedenle bu yarışlardan söz ederken 140.6 ve 70.3 (mil cinsinden toplam mesafeler) terimlerini kullanmak yaygınlaşmıştır.
Challenge-roth-logoUzun mesafe triatlon veya 140.6 olarak anılan ama en çok da Ironman yarışı/mesafesi olarak bilinen yarışlar Dünya Triatlon Kuruluşu (World Triathlon Corporation – WTC) tarafından düzenlenen ve marka hakkı kuruma ait olan yarış serisidir. Yani “Ironman” denildiğinde bu serideki yarışlar akla gelmelidir. Aynı şekilde Ironman 70.3 de bu kurumun markasıdır. Aynı mesafelerde yarış düzenleseniz bile bu ismi kullanamazsınız. Bu markanın alternatifi Challenge serisi yarışlardır. Şu anda 35 Ironman, 66 Ironman 70.3 yarışı bulunmaktadır. Yine benzer biçimde Challenge’ın da 9 adet tam mesafe 13 adet de yarı mesafe yarışı bulunmaktadır. Ironman serisindeki en ünlü yarış Ironman Kona yarışıdır. Aslında bu yarış serinin şampiyonasıdır. Tüm yarışlarda puan kazanan elit atletlerden en iyi 50 erkek ve 35 kadın bu yarışa katılmaya hak kazanır. Amatör katılımcıların ise serideki yarışlara verilen slotlardan birini elde etmeleri gerekir. Her yarışın belirli sayıda slotu vardır. Bunlar yaş gruplarına ve cinsiyete göre yarıştan sonraki gün yapılan bir toplantıda dağıtılır. Yaş grubunda dereceye girenlerin isimleri sırayla okunur. O sırada orada olan, Kona’ya gitmek isteyen ve cebinde nakit 600 doları olan kişi ayağa kalkar ve gidip kaydını yaptırır. İsmi okunduğu halde kayıt olmayan yerine bir sonrakinin adı okunur. Bu şekilde 15. hatta 20. sırada tamamlayıp Kona’ya gitmeye hak kazanılabilir. Challenge yarış ailesinde ise en ünlü yarış Challenge Roth‘tur. Parkur ve izleyici anlamında çok başarılı olduğu söylenen yarış en çok talep edilen Challenge yarışıdır.

wellington
Chrissie Wellington

Aşağı yukarı yarışların ne kadar sürdüğü hakkında fikir vermek gerekirse… Olimpik mesafe yarışları elit erkekler 1:45-2:00 arası tamamlarlar. Bu seviyede 16-17 dakika yüzme, 50-55 dakika bisiklet ve 30-35 dakika koşu etapları sürer. Amatör triatletler ise aşağı yukarı 2:15-2:45 arası yarışırlar. Yarı demir adam mesafesi yani 70.3 bitirme süreleri yine erkekler için elitlerde 4 saat civarıdır. Amatörler 5-6 saatte tamamlarlar. Tam mesafede ise elitlerde süreler 8-9 saat arası (en iyi derece 7:41), amatörlerde de 10-13 saat arasıdır.
Ek: İlgi çekici ve önemli 100 triatlon

“Triatlon ve Ironman” hakkında 6 yorum var

  1. Geri bildirim: Anonim

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir