İnsanların sık düştükleri bir yanılsama vardır; azı iyiyse çoğu daha da iyidir. Spor yapmak konusunda da bir çok insan benzer yanılsamayı yaşar. İnsanlar antreman yaparken/çalışırken fitness seviyelerinin arttığını düşünür. Oysa fitness seviyesi, çalışma sonrası dinlenme evresinde artar. Antreman öncesi kişinin fitness seviyesini temel seviye kabul edelim. Çalışma esnasında fitness seviyesinde azalma olur, çünkü antreman katabolik bir süreçtir (katabolizma, enerjice zengin ve büyük moleküllerin daha küçük moleküllere parçalanması olayı/sürecidir, metabolizmanın yıkım aşamaları olarak da genellenebilir-vikipedi). Çalışma sonrası gelen dinlenme evresinde fitness seviyesinde yeniden bir artış olur. Vücut yapım sürecine girmiştir ve belirli bir süre sonra başlangıç fitness seviyesine ulaşılır. İnsan vücudu esnek ve uyuma yönelik bir yapıda olduğundan bir yıkım daha oluştuğunda hazırlıklı olmak için fitness seviyesini başlangıçtan daha üst seviyeye çıkarmaya çalışır. Bir süre yeniden çalışma yani yıkım oluşmadığında yeniden başlangıç seviyesine dönüş başlar. Tüm bu süreci aşağıdaki çizimde görmek mümkündür.
Şimdi başta bahsettiğimiz yanılsama ve buna göre bir çalışma sistemi uygulanması durumuna bakalım. Bu dinlenmeyi olması gerekenden kısa tutmak şeklinde kendini gösterebilir. Spora yeni başlayan bazı insanlar çabuk gelişme sağlamak arzusunda olduklarından dinlenme süresini kısa tutup sık antreman yapmaya çalışırlar. Bu durumda yıkım ve yapım süreçlerini yeniden gözden geçirdiğimizde aşağıdaki durum söz konusu olur. Yani hiçbir gelişme sağlanmaz. Kişi sürekli ve sık sık antreman yapmasına rağmen ilerleme sağlayamaz. Bu bazen spordan vazgeçmeye dahi neden olabilir.
Bazen de gelişme olmadığını farkeden kişi az antreman yaptığını düşünüp programını daha da sıkılaştırır. Dinlenme süresi çok daha kısa olduğundan bu sefer fitness seviyesinde düşüş başlar. Bu durumu da aşağıdaki çizimde çok net görebilirsiniz.
İşin doğrusu vücuda dinlenmek için yeterli zamanı tanımak ve fazla faydanın en üst seviyesinde yeniden antreman yapmaktır. Bu süreçlerin zamanları kişiden kişiye ve spordan spora farklılıkar gösterebilir. Tam zamanlamayı yakalamak bilimsel çalışmalar, ölçümler ve benzeri yaklaşımlar gerektirir. Ancak kişi çalışmalarının ve fitness seviyesinin kaydını tutarak ve kendini dinleyerek kendi süreci ile ilgili bazı sonuçlara ulaşabilir. Benim bu yazıdan çıkaracağım bu zamanlamayı net bir şekilde belirlemek değil. Daha çok yeni başlayanların sıkça düştükleri bu hatayı ve doğru yaklaşımı paylaşmak. Doğru yaklaşımı sergilediğimizde sürecin nasıl işleyeceğini aşağıdaki çizimde görüp antreman sıklığımızı yeniden gözden geçirmemiz gerekir.
– Wikipedia – Supercompensation
– Supercompensation and Why exercise does not make you fit
